ललितपुर | गोदावरी नगरपालिका– १३ झरुवारासीमा अवस्थित सन्तानेश्वर महादेव मन्दिरमा फाल्गुण १२ गतेसम्म शिवपुराण यज्ञ गरिने श्री सन्तानेश्वर महादेव मन्दिर संरक्षण तथा संवर्धन सेवा संघले जानकारी गराएको छ । संघका अध्यक्ष विनोद खड्काले फाल्गुण २ गते श्रीपञ्चमीदेखि शुरु भएको शिव पुराण १२ गते स्वस्थानी पूर्णिमाको दिन समापन हुने जानकारी गराउनु भएको हो ।
फागुण ३ गते देखि फागुण ११ गते सम्म नित्य पुजा रूद्रभिषेक, आरती, पाठ परायण, कथा, दार्शनिक प्रबचन, सॉगितीक भजनक्रितन, झाँकी एवं विविध कार्यक्रम गर्ने तय गरेको सन्तानेश्वर महादेव मन्दिर संरक्षण तथा संवर्धन सेवा संघले फागुण ९ गते द्वादशीको दिन मध्यान्हमा स्वस्थानी माताको रथ यात्रा निकाल्ने तयारी गरेको छ । अध्यक्ष खडका अनुसार २०८० फागुण ११ गते लक्ष्यवर्ती (लाख वत्ती) प्रज्वलन, २०८० फागुण १२ गते पुर्णिमाको दिन नित्य पुजा आरती रूद्रभिषेक हवन, तिल चढाऊने, बटुकहरूको निशुल्क ब्रतबन्ध, निसन्तान दम्पतीलाई सन्तान प्राप्तीको उदेश्यले महाप्रसाद वितरण,यज्ञ समापनको प्रसाद वितरण गर्दै यज्ञ समापन हुनेछ ।
स्कन्दपुराणको केदार खण्डमा शिवशक्तिको महिमा वर्णन गर्ने क्रममा सन्तानेश्वर महादेवको विवरण पाईन्छ । यस्तै स्कन्द पुराणमा श्रीस्वस्थानी ब्रतकथाको दशौं अध्यायमा सतिदेवीको बिभिन्न अङ्ग पतन भई शिवशक्ति पीठ उत्पत्ति हुने क्रममा नेपालको ॐकारेश्वरमा पुग्दा सतिदेवीको उपल्लो ओठ पतन भयो भनिएको छ । ॐकार पीठ, मातृकादेवी, पुर्णेहरी योगीनी, श्री सन्तानेश्वर महादेव उत्पत्ति भयो र शिवशक्ति स्वरुपले रहे भनिएको छ । त्यस मोक्ष भूमिमा कल्पवृक्ष आई नाना फलफूल चढाई पुजा गरे, ईश्वरी प्रसन्न भई वरदान लेऊ भन्दन कल्पवृक्षले जो चिताएको सो फलाउन सकूँ भनी मागेको कथा रहेको छ ।यस महादेव र कैलाश पर्वतको बारेमा विभिन्न किंबदन्ती तथा जनश्रुतिहरु पनि रहेको छन् । पौराणिककालमा बाह्रै राशीहरु यस स्थानमा भलरी शीवजीको तपस्या,आराधना गरेको हुनाले भन्ने जनश्रुति पाईन्छ ।
द्वापरयुगमा श्रीकृष्णले सन्तान प्राप्तीको चाहना राखी यसै पुण्यभूमिमा आई शिवजीको आराधना गरेपश्चात् प्रत्येक पत्नीहरुबाट दश पुत्र र एक पुत्री प्राप्त भएको थियो भन्ने पौराणिक किंंबदन्ती रहेको छ । यसरी यी महादेवको मन्दिरमा पुजा आराधना सहितको रुद्राभिषेक गर्नाले निःसन्तान दम्पतिहरुलाई सन्तान प्राप्त हुने, भविष्य उज्जवल हुने, सुयोग्य जीवनसाथी प्राप्त हुने आदि मनोकाङ्क्षा पूर्ण हुने जनविश्वास रहेको पाईन्छ ।
यस ईलाकामा बिबाह, ब्रतबन्ध वा कुनै उत्सव पर्दा प्राचीनकालमा आवश्यक भाँडावर्तन प्राप्त हुने किंबदन्ती रहेको पाइन्छ । यसको प्रमाणस्वरुप कैलाश पर्वतको उत्तरपूर्वमा रहेको महाङ्काल मन्दिरको ढुङ्गाको छिद्रमा कान थापेर सुन्दा भाँडावर्तनहरु बजेको आवाज आज पनि सुन्न सकिन्छ भन्ने मान्यता स्थापित छ ।
यस मन्दिर सातदोबाटोबाट करिव ६ कि.मि. दक्षिण पूर्व दिशामा पर्दछ । ललितपुरको चापागाउँ, ठैब, बाडेगाउँ र धापाखेलबाट सडक संजाल हुँदै सन्तानेश्वर महादेव मन्दिर पुग्न सकिन्छ । समुन्द्री सतहबाट १५०७ मीटरको उचाईमा रहेको सन्तानेश्वर महादेव मन्दिर कैलाश पर्वतको शिखरमा विराजमान छ । मन्दिरको फेदि स्थित मुल गेटबाट शिखरमा उक्लनका लागी ३६६ वटा सिँढी हुँदै करिव १०० मिटर जतिको उकालो चढ्नु पर्दछ । प्यागोडा शैलीमा निर्मित सन्तानेश्वर महादेव मन्दिर २ तलाको रहेको छ ।
