पर्सा — २५ भाद्र २०७८
पर्सा , काठमाडौंको एक रेडिमेड पसलमा कार्यरत २० वर्षीया युवती आकर्षक जागिरको प्रलोभनमा दुई महिनाअघि भारतको पन्जाव पुगिन् । पसलमै कार्यरत एक सहकर्मीको उक्साहटमा परेर भैरहवा नाका हुँदै पन्जावको जिरापुर सहरमा पुगेपछि उनले जर्बजस्ती यौन पेसा अंगाल्नुपर्यो । त्यहाँ यौन व्यवसाय सञ्चालन गरेकी एक नेपाली महिलाको चंगुलमा फसेकी उनलाई ती महिलाले ज्यान मार्ने धम्की दिएपछि यौनकर्मी बन्न बाध्य भइन् । संयोगवश, फेसबुकबाट साथी बनेका पन्जावका युवकको सहयोगमा उनी त्यहाँबाट उम्केर गतसाता नेपाल फर्किन् । उनी हाल वीरगन्जस्थित माइती नेपालको आवधिक गृहमा आश्रित छिन् । पछिल्लो समय वीरगन्ज नाका भएर युवतीलाई असुरक्षित रूपमा सीमा कटाई भारत लग्ने क्रम बढेको छ । दोस्रो लकडाउनपछि सरकारले सार्वजनिक सवारीसाधनको आवागमन खुल्ला गरेपछि यो क्रम अझै बढ्दो छ । चेलीबेटी बेचबिखन नियन्त्रणको क्षेत्रमा वीरगन्जमा कार्यरत तीन वटा संस्थाले साउनयता ठूलो संख्यामा युवतीको सीमा तथा भारतबाट उद्धार गरेको छ । माइती नेपाल, आफन्त नेपाल र साना हातहरू नेपाल गरी तीन संस्थाले चालु आर्थिक वर्षको साउनदेखि मंगलबारसम्ममा गरी ६९ युवतीलाई असुरक्षित रूपमा भारत जानबाट तथा केहीलाई भारतबाट समेत उद्धार गरी ल्याएका हुन् ।
माइती नेपालले ३०, आफन्त नेपालले ३० र साना हातहरू नेपालले ९ युवतीको उद्धार गरेको हो । गत आर्थिक बर्षमा माइती नेपालले १ सय १३, आफन्त नेपालले १ सय ३९ र साना हात नेपालले १७ जनाको उद्धार गरेका थिए । माइती नेपाल आवधिक गृह प्रमुख संगीता पुरीले साउन पहिलो सातादेखि नै सार्वजनिक सवारीसाधन चल्न थालेदेखि चेलीबेटीको सीमाबाट उद्धार हुने क्रम बढेको बताइन् । ‘यसअघि लकडाउनका कारण सार्वजनिक सवारीसाधन चलेका थिएनन्,’ उनले भनिन्, ‘सरकारले सार्वजनिक सवारीसाधनको आवागमन खुल्ला गरेपछि यात्रा गर्न सहजता भएसँगै चेलीबेटीको ओसारपसार बढेको हो ।’ संस्थाले गत वर्षमा सीमा तथा भारतबाट गरी नेपालका ३२ जिल्लाका १ सय १३ युवातीको उद्धार गरेको उनले बताइन् । गत आवमा लकडाउनका कारण लामो समय सीमानाका बन्द रहेकाले सीमा नाकाबाट उद्धार हुनेको संख्या पनि कम थियो । आफन्त नेपालले गत साउनदेखि मंगलबारसम्ममा गरी ३० जनाको सीमा र भारतबाट उद्दार गरेको संस्थाकी वीरगन्ज शाखा प्रमुख मनु रानाले बताइन् । उनले पनि यो आव सुरु भएलगत्तै सार्वजनिक सवारीसाधन चल्न थालेपछि चेलीबेटीलाई सीमा नाका कटाउन खोज्नेहरू बढी सक्रिय भएको बताइन् ।
‘यो नाकाबाट बेचबिखनमा संलग्न गिरोह सक्रिय भएको अनुभव गरेका छौं,’ उनले भनिन्, ‘कतिपयलाई भारतको विभिन्न महानगरमा आकर्षक तलबसहितको रोजगारीको प्रलोभनमा परी भारत लग्ने प्रयास गरिन्छ । केहीलाई अर्केस्ट्रा कम्पनीमा र केहीलाई आर्थिक कारोबार गर्ने भारतीय नेटवर्किङ कम्पनीहरूमा लग्ने प्रयास गरिन्छ ।’ गत आर्थिक वर्षभरिमा यो संस्थाले १ सय ३९ युवतीको सीमा तथा भारतबाट समेत उद्धार गरेको रानाले बताइन् । त्यस्तै, साना हातहरू नेपाल संस्थाले पनि साउनयता मंगलबारसम्ममा गरी ९ जनाको उद्धार गरेको छ । गत आर्थिक वर्षभरि यो संस्थाले १७ चेलीको उद्धार गरेको थियो । संस्थाका वीरगन्ज शाखा प्रमुख बाबुराम क्षेत्रीले साउनयता सीमावर्ती क्षेत्रमा रिक्सा, अटो, टांगा, मोटरसाइकल सवारीसाधन चल्न सहज भएपछि चेलीबेटीलाई सीमा पार गराउन सहज भएकाले बेचबिखनमा संलग्न गिरोह सक्रिय भएको बताए ।
( कान्तिपुर दैनिक )
